Tunnelvisie en scoringsdrift bij politie en Openbaar Ministerie (OM)

Foto, Peter van Koppen, de man van de falsificatie in moordzaken.
Foto, Peter van Koppen, de man van de falsificatie in moordzaken.
Foto, Ton Derksen, aanhanger van inductie in moordzaken.
Foto, Ton Derksen, aanhanger van inductie in moordzaken.

Ook wij zijn ons bewust van het feit dat de politie en het OM een moordzaak zeer graag opgelost zien. In meer dan 95% van die zaken is het bewijs vaak overweldigend en zal de rechter tot een veroordeling komen. Bepaalde zaken blijven onopgelost en dat zien de politie en het OM niet graag (een understatement). Zaken worden of (later) opgelost of (blijven) onopgelost.

Daar zit hem nu juist de kneep:
Een verdachte kan tijdens het opsporingsonderzoek al tot dader worden verheven, de zgn. tunnelvisie, omdat de scoringsdrift prevaleert. Politie en OM zijn dan verder blind voor andere verdachte(n), dan wel ontlastende feiten en/of omstandigheden en "vergeten" dus hun scenario te falsificeren. Sporen moeten of passen in hun scenario of worden passend gemaakt of worden totaal genegeerd en verzwegen in het dossier welke aan de rechter wordt voorgelegd. Hierbij moet worden aangetekend dat de rol van DNA-onderzoek vaak een cruciale rol speelt. Het DNA-bewijs is niet heilig, er zal altijd een tweede bewijsmiddel moeten zijn.
Dat is volgens ons en de vermaarde hoogleraar Rechtspsychologie aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de Vrije Universiteit Amsterdam, Peter van Koppen (1953), niet zo een groot probleem. Een rapport van een deskundige of een proces-verbaal van een bekentenis of van een getuige kan de rechter in zijn overtuiging over de streep trekken.

Peter van Koppen (1953) maakte onder andere faam in zijn publicaties over justitiele dwalingen: De Schiedammer parkmoord, een rechtspsychologische reconstructie (2003), De dood in het Chinese restaurant: Een moord met vele verhalen (2008), De Warnsveldse Pompmoord ofwel de Vier van Warnsveld (2009), Moord in Wamel: Bewijs met liegende getuigen (2006) en De Appelschase babymoord (2008, met M.V. van Koppen). Hij is verder leider in Het Project Gerede Twijfel. Dit project wordt aan de Vrije Universiteit Amsterdam uitgevoerd.

Vermaard onderzoeker en hoogleraar wetenschapsfilosofie Ton Derksen (1943) spreekt en bespreekt in zijn boek Het OM in de fout (2008, Veen Magazines) De Zeven Mega-Manco's voor een waarheidsvinder:
I Onwaarheid spreken
II Informatie achterhouden
III Misleidende Formulering
IV Willekeur
V Cruciale argumentatiefouten
VI Geslotenheid voor kritiek en
VII Het Magisch Oog: het heilig geloof in het eigen vermogen om rechtstreeks
de waarheid te zien.

Ton Derksen is in tegenstelling tot Peter van Koppen, een aanhanger van de op wetenschap gebaseerde falsificatie, aanhanger van inductie, een manier van redeneren bedoeld, die dient als bewijstechniek.
In het boek De ware toedracht onderzoekt hij de Puttense moordzaak, de Deventer moordzaak, de moordzaken Dorothea van Wijlick, Ina Post, Kevin Sweeney en het 'Drontense Bos'. In alle zaken zijn volgens Ton Derksen de verkeerde personen veroordeeld. Een must is het boek over de Deventer moordzaak (zie hieronder) getiteld Leugens over Louwes. Louwes is formeel de dader van deze moord. Ton Derksen trekt scherp van inductische leer!

Onze voorbeelden zijn van alle tijden, de geschiedenis herhaalt zich kennelijk, terwijl wij daaruit juist lering moeten trekken:

Moordzaak Jacob de Jong 1923 te Giessen-Nieuwkerk (De zaak Giessen-Nieuwkerk).
Onterechte veroordelingen. Bleef onopgelost. Landelijke verontwaardiging.

Moordzaak Gerrigje en Thomas van Wiggen 1923 te Culemborg (De Culemborgschen moordzaak. Onterechte veroordelingen. Bleef onopgelost. Landelijke verontwaardiging.

Moordzaak Keesje Vermeulen 1948 te Rotterdam (De zaak Keesje Vermeulen).
Onterechte veroordeling. Bleef onopgelost.

Moordzaak Bart van der Laar 1981 te Hilversum (De Hilversume Showbizzmoord).
Onterechte veroordeling. M.i. nog steeds losbaar (verjaard).

Moordzaak Sandra van Raalten 1984 te Zaandam (De Paskamermoord).
Onterechte veroordeling. Later "postuum" opgelost.

Moordzaak Micelle Mooij 1985 te Warnsveld (De Warneveldse pompmoord).
Nog steeds onderwerp van discussie. M.i. onterechte veroordelingen.

Moordzaak Anna Maria Kolstee-Sluiter 1986 te Leidschendam (De zaak Ina Post).
Onterechte veroordeling. M.i. nog steeds oplosbaar (verjaard).

Moordzaak Mok Mui Cheung 1993 te Breda (De Bredase restaurantmoord).
Nog steeds onderwerp van discussie. Herziening leidde tot bevestiging veroordeling.

Moordzaak Christel Ambrosius 1994 te Putten (De Puttense moordzaak).
Onterechte veroordelingen. Later opgelost.

Moordzaak Jacqueline Wittenberg 1999 te Deventer (De Deventer moordzaak).
Nog steeds onderwerp van discussie. M.i. onterechte veroordeling.

Moordzaak Nienke Kleiss 2000 te Schiedam (De Schiedammer parkmoord).
Onrechte veroordeling. Later opgelost.

Moordzaak Lucia de Berk (vermeende dader) 2001 te Den Haag (Zaak Lucia de Berk).
Onterechte veroordeling. Fouten in medisch handelen.

Moordzaak Pim Overzier 2001 te Dronten. (De Drontense bosmoord).
Nog steeds onderwerp van discussie. M.i. moord door meerdere (niet een) daders.

Ik besef dat ik zeker bepaalde zaken vergeet. Frappant is dat pas vanaf de jaren 1980
er kennelijk aandacht is voor justitiele dwalingen. Dit heeft zeker te maken met goed journalistiek onderzoek en een kennelijk gedeeltelijke transparantie die justitie en politie
voorstaan die vroeger een zekere geslotenheid kende. Daarbij mag de komst van het internet en de sociale media niet onderschat worden.
Een andere conclusie is dat bepaalde moordzaken niet tot enige vervolging heeft geleid.
Zaken die voor ons bureau van belang zijn.

Meest recente reacties

30.09 | 07:33

Beste mevrouw Kakebeen-Lammers, binnenkort zal omroep Gelderland een TV-item aan de moordzaak besteden.

Met vriendelijke groet,

De redactie

03.09 | 10:05

De verkorte versie van de oplossing is te vinden op internet bij de digitale kranten van Het Kontakt - Culemborgse Courant en Het Kontakt - Tiel, als achtergrondverhalen.

03.09 | 08:57

Ben geinterresseerd in uitslag Cold Case Melis van Krieken. Kan het niet vinden op internet. Kunt u mij die via mail toesturen.

15.07 | 14:13

Goedemiddag, ik lees dat jullie getipt zijn met een naam en dat deze persoon in het daderprofiel past. Ik lees echter in het overzicht dat de zaak in een ultieme poging definitief is afgesloten…

Deel deze pagina